Kup Teraz – ten film powinien zobaczyć każdy
W listopadzie 2024 roku na platformie Netflix miał swoją premierę brytyjski film „Buy Now! The Shopping Conspiracy” w reżyserii Nica Stacey’a. „Kup Teraz” (to polski tytuł obrazu) w krótkim czasie zdobył światowy rozgłos i trudno się temu dziwić. Dokument będący efektem dziennikarskiego śledztwa pokazuje, w jaki sposób wielkie firmy manipulują klientami, by ci kupowali jak najwięcej. W pięciu odsłonach pokazane zostały techniki napędzania sprzedaży i sztucznego kreowania popytu. Kulisy zdradzają bohaterowie filmu – byli pracownicy i menadżerowie wielkich marek odzieżowych i sklepów internetowych. – Jesteśmy zachęcani do konsumpcji, odpady wpływają na życie każdego z nas – mówi Eric Liedtke, przez lata kierujący sprzedażą jednej ze światowych marek odzieży sportowej. Inny z bohaterów wyjaśnia, jak kreowane są „obiekty pożądania” – na przykład limitowane kolekcje obuwia. – Kiedy zaczynałem pracę, mieliśmy dwie kolekcje ubrań w roku. Dziś nowe pojawiają się co miesiąc – opowiada inny, niegdyś wysokiego szczebla menadżer firmy odzieżowej.
Twórcy „Kup Teraz” przedstawiają szokujące fakty. Według nich rocznie na świecie produkowanych jest 190 miliardów sztuk ubrań. Niesprzedana często jest niszczona i dotyczy to także, a może w szczególności produktów najdroższych, ekskluzywnych marek. Jednocześnie, postępująca nadprodukcja nie idzie w parze z jakąkolwiek odpowiedzialnością producentów za to, co wytworzą, gdy stanie się odpadem. Film dobitnie obnaża wszystkie grzechy „fast fashion” i branży modowej.
Na tapet autorzy dokumentu biorą także zjawisko „greenwashingu”, pozornego działania na rzecz ochrony środowiska i recyklingu. Podają przykłady kłamliwych opisach na etykietach produktów. Przypominają, że na świecie wciąż przetwarzane jest mniej niż 10 procent produkowanego plastiku.Film sięga ponad sto lat wstecz, by przypomnieć o pierwszej zmowie handlowej, w której producenci umówili się, że będą celowo „postarzać” produkty, by skrócić ich żywotność. Cel – zwiększanie sprzedaży. Nie jest to teoria spiskowa, dziś niemal każdy klient ma świadomość, że sprzęt elektroniczny choć nie tylko (dotyczy to również odzieży) projektowany jest tak, by nie służył zbyt długo.
Pozytywnym bohaterem „Kup Teraz” jest Kyle Wiens, założyciel firmy iFixit, walczący o to, by sprzęt elektroniczny, smartfony i komputery dało się naprawiać, zamiast wymieniać je na nowe. Film pokazuje jego walkę z globalnymi gigantami między innymi o to, by ogólnodostępne były instrukcje napraw urządzeń i by dało się wykonać proste czynności, jak wymienić baterię na nową. Dziś producenci nierzadko dokładają starań, by trudno było choćby otworzyć smartfon – tradycyjne śrubki wymieniane są na niestandardowe, lub obudowy są na stałe sklejane.
Film „Kup Teraz” robi ogromne wrażenie. Polecamy. Warto, by obejrzał go każdy w szczególności teraz gdy rozpoczął się czas zimowych wyprzedaży. Mamy nadzieję że po obejrzeniu tego dokumentu widz zacznie się zastanawiać i będzie bardziej świadomie dokonywał zakupów.
